لباس دید و بازدید نوروزی بر تن عروس سهند
تاریخ انتشار: ۳ فروردین ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۴۶۳۶۳۵۲
به گزارش ایرنا، این شهر باستانی با دارا بودن صدها اثر تاریخی و ثبت ملی و نیز جاذبههای چشمنواز طبیعی، مقصدی بینظیر و دلنواز برای گردشگرانی است که بازدید از میراث تاریخی را به کنکاش در دل جاذبههای طبیعت بکر دامنههای سهند گره میزنند.
وجود گنبدها، مقبرهها، زیارتگاهها، مساجد، پلها، قلعهها، حمامها و موزههای تاریخی در کنار جاذبهها و مناطق گردشگری سرشار از زیباییهای بیبدیل الهی در این منطقه، مراغه را به نقطه عطفی در زمینه جاذبههای گردشگری تبدیل کرده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
وجود باغ های سرسبز و زیبا نه تنها در حاشیه، بلکه در درون شهر تاریخی مراغه، این پایتخت چند دوره ایران زمین و خطه آذربایجان را تبدیل به باغ شهری جذاب کرده است.
تاریخ شگرف و سراسر افتخارآمیز این کهن شهر همان بس که در دوره مادها و ایلخانان بارها پایتختی زیبا برای این مرز و بوم بوده و یادگاران آن دوران کهن، مهر تاییدی بر تاریخ و پیشینه پرطمطراق این خطه است.
اوج شهرت نام مراغه به عهد هلاکوخان و پایتختی آن در این دوران باز میگردد که شکوه و افتخار خود را مرهون تلاشهای بیبدیل خواجه نصرالدین طوسی، دانشمند و فیلسوف بزرگ و شهیر ایرانی است.
رصدخانه مراغه یادگاری از یک عصر طلایی
رصدخانه مراغه نماد تمدن آذربایجان و ایران و نیز یکی از بزرگترین مراکز پژوهشی و نجومی مشرق زمین در سال های دور و به یادگار ماندگار خواجه نصیر الدین طوسی است؛ میراثی ارزشمند که یکی از مقاصد اصلی گردشگران داخلی و خارجی در این خطه است و ساماندهی محوطه آن امسال از سوی شهرداری در دستور کار قرار گرفته است.
رصدخانهای که الگوی بسیاری از بناهای عظیم و مشهور دنیا از رصدخانه چین تا سمرقند در قرون گذشته و مراکز نجومی در اروپا و آمریکا در عصر حاضر بوده است و بارها به این افتخار و این بنای تاریخی بالیدهایم؛ این رصدخانه به گواه آمار یکی از پربازدیدترین آثار و جاذبه های فرهنگی و تاریخی آذربایجانشرقی است.
مراغه شهر گنبدها و برجهای تاریخی
وجود برجها و گنبدهای تاریخی باقی مانده از تمدن قبل و بعد از دوره اسلامی به ویژه از دوره سلجوقی و ایلخانی در مراغه، این شهر را به مکانی ویژه برای جذب گردشگران داخلی و خارجی مبدل کرده است.
گنبد سرخ مراغه قدیمی ترین گنبدی زیبا و به جای مانده از دوره سلجوقیان بوده که در سال ۵۴۲ هجری قمری به صورت برج مقبره ای چشم نواز و مربع القاعده در دو طبقه ساخته و در جنوب این شهر تاریخی واقع شده و از نظر معماری و نوع تزیینات مورد استفاده، الهام بخش در ساخت دیگر برج ها و مقبره های تاریخی بوده است.
گنبد کبود در منطقه و بافت مرکزی شهر واقع شده و به صورت بنایی ۱۰ گوش در زمان سلجوقیان یا به روایتی دیگر در دوره ایلخانی احداث و به گنبد مادر هلاکو در بین ساکنان شهرت یافته و دارای معماری ها و تزئینات و نقوش هندسی منحصر به فردی است که بارها توسط محققان و کارشناسان باستان شناسی و نیز ریاضیدانان بزرگ دنیا مورد بحث و تحلیل قرار گرفته است.
گنبد یا برج مدور در نزدیک ترین فاصله از گنبد کبود، اثری متفاوت و زیبا با معماری هندسی مدور شکل و شامل دو طبقه سردابه و نمازگاه بوده که در سال ۵۶۳ هجری قمری با استفاده از مصالح سنگهای آهکی و حجاری شده و آجرهای خشتی و ساروج ساخته شده است.
گنبد غفاریه مراغه به عنوان یکی از برج مقبره های تاریخی دوره ایلخانی است که در غرب شهر و در کنار رودخانه همیشه جاری و زیبای صوفی چای واقع شده و به 'ابوسعید بهادرخان ایلخان ' نسبت داده می شود و این بنای تاریخی برخلاف سبک معماری سلجوقیان در ساخت آن از کاشی کاری به جای آجر لعابدار استفاده شده است.
برج مقبره آقالار نیز از گنبدهای تاریخی مراغه بوده که در سال یک هزار و ۱۷۵هجری قمری به دستور ظلالسلطان حاکم وقت این منطقه و به خاطر احترامی که به مراد خود داشته در جنوب این شهر بنا شده و هماکنون مدفن 'میرعبدالفتاح مراغی ' یکی از عارفان این شهر است.
مساجد تاریخی مراغه؛ تلفیقی از هنر اسلامی و معماری ایرانی
وجود مساجد تاریخی با معماری های اسلامی و ایرانی از دوران سلجوقی تا عصر قاجار در این شهر تاریخی گواهی بر پیشینیه تاریخی و تلفیقی از هنر و آموزه های دینی در این خطه است.
«مسجد سفید» یادگاری ارزشمند و با معماری و مقرنس کاری های زیبای چوبی از دوره صفویه زمان شاه طهماسب بوده و در بخش مرکزی در داخل بافت تاریخی و فرهنگی شهر مراغه ودر خیابان تازه احداث جام جم قرار دارد.
«مسجد ملارستم» یا مسجد امام خمینی (ره) مراغه در هسته مرکزی شهر و میدان ملارستم واقع شده و با معماری داخلی زیبا و منحصر به فرد خود جزو اولین مساجد دوره صفوی بوده که الگوی مساجد و بناهای ستون داری چون عالی قاپو و چهلستون اصفهان قرار گرفته است.
«مسجد شیخ بابا» به عنوان یکی از قدیمی ترین مساجد مراغه از آثار به جای مانده از قرون هشتم و نهم هجری بوده که بر پایههای آن، مسجد کنونی بازسازی شده و باقی مانده از این اثر تاریخی یک ستون سنگی و دو ستون چوبی مقرنس کاری شده است.
«مسجد ملامعز الدین» از مساجد قدیمی در مراغه در بافت تاریخی این کهن شهر در قرون هشتم و نهم هجری ساخته شده و ستون های چوبی و سنگ نوشته های تاریخی آن گواه قدمت و پیشینه این اثر تاریخی دارد؛ این مسجد تاریخی دو بار در زمان شاه طهماسب صفوی و بار دیگر در سال ۱۳۸۴ هجری شمی مرمت و بازسازی شده است.
«مسجد ضریر» به عنوان یکی از مساجد دوره قاجاریه از آثار تاریخی این شهر بوده که در نزدیکترین فاصله از گنبدهای تاریخی کبود و مدور در بافت تاریخی این شهر قرار دارد.
«مسجد شجاع الدوله مراغه ای» از یادگارهای دوره قاجار بوده و با معماری های چشم نواز خود متشکل از شش پایه و گنبد و نیم گنبدهای زیبا و طاق های متعدد، همچنان به عنوان مسجد و مکان مذهبی مورد استفاده است.
«حسینیه حاجی غفار» به عنوان تکیه ای مقدس با قدمتی ۲۰۰ ساله متشکل از یک حسینیه شش گوش و شش اتاق در دوطبقه با یک ایوان و چهارستون به شیوه معماری کربلای معلی ساخته شده و هم اکنون نیز به عنوان محل عزاداری های سنتی و صاحب سبک این شهرستان در ایام سوگواری حسینی است.
معبد مهر، اثری با ارزش جهانی
این معبد میراثی ارزشمند از دوران اشکانی و حجاری شده در دل زمین است که برای عبادت و نیایش مردم زمان های گذشته مورد استفاده قرار می گرفت و اکنون گویای تاریخ کهن این دیار از دل زمین برای گردشگران و علاقه مندان به آثار تاریخی است.
معبد مهر مراغه مجموعه ای منحصر به فرد و جزو چهار معبد باقی مانده از دوره اشکانی در ایران و از نیایش گاه های پیروان آیین مهر محسوب می شود که سه هزار سال پیش با هنرمندی حجاران به صورت بنایی صخره ای در دل زمین کنده شده است.
این معبد در روستای ورجوی از توابع در شش کیلومتری از مرکز این شهر قرار گرفته و محوطه آن شامل قبرستان، معبد و مجموعه ای تاریخی است و در سال ۱۳۵۶ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
قلعههای تاریخی مراغه، آثاری به ژرفای تاریخ در دل کوهها
مراغه به عنوان شهری با جاذبه های طبیعی و تاریخی، قلعه های زیبا و چشم نواز تاریخی را در دل دامان گوه های اسرارآمیز خود داشته و زبان گویای تاریخ این مرز و بوم به زبان گذشتگان است.
«گویجه قلعه» مراغه از نادرترین قلعه های تاریخی کشور با معماری صخره ای از دوران اورارتویان ایران زمین متعلق به هزاره اول قبل از میلاد مسیح بوده که نام آن در زبان فارسی به معنای قلعه سبز بوده و همواره گردشگران و علاقه مندان زیادی را به سوی خود جذب می کند.
این قلعه در ضلع شرقی ارتفاعات کوه های گویجه قلعه، در ۴۵ کیلومتری جنوب شرقی مراغه و در دهستان قوری چای بخش سراجوی این شهرستان واقع شده و دارای صخره های طبیعی بوده و از نادرترین قلعه های تاریخی کشور با معماری صخره ای محسوب می شود.
«قلعه قیزلار قلعه سی» مربوط به هزاره اول دورانهای تاریخی پس از اسلام در در ۲۰ کیلومتری جنوب غرب مراغه و در جنوب دره ی عمیق کوه های گوی داغ در روستای قره ناز از توابع این شهرستان واقع شده است.
هم اکنون به دلایل مختلف طبیعی و انسانی قسمت اعظم این قلعه از بین رفته و امروزه فقط آثار قلعه از جمله در دو طرف کوه آثار دیوار ها و حصارهای سنگی و خشتی دیده می شود.
موزههای مراغه، جلوهای از آثار تاریخ و تمدن آذربایجان
موزههای تاریخی مراغه با در اختیار داشتن بخشی از گنجینه های ارزشمند تاریخی این خطه، گوشه ای از تمدن آذربایجان در طول قرون متمادی را در معرض دید گردشگران و علاقه مندان به تاریخ ایران زمین قرار می دهد.
«موزه ایلخانی» مراغه دارای مجموعه ای غنی از سفالینه ها و سکه های ارزشمند از دوران کهن بوده و از اهمیت ویژه ای برای علاقه مندان به فرهنگ و تمدن گذشتگان و محققان تاریخی و باستانی برخوردار است.
این موزه علاوه بر آثار مربوط به تاریخ و فرهنگ هزاره سوم قبل از میلاد، دارای آثار با ارزش، جالب و دیدنی از حکومت ۱۰۴ ساله ایلخانان مغول در ایران است.
موزه ایلخانی در سال ۱۳۷۵ برای هدفمندی آثار و به لحاظ اهمیت نقشی که این شهر در دوره ایلخانی داشته، به عنوان موزه تخصصی ایلخانی مراغه تبدیل شد.
«موزه سنگ نگاره»های مراغه به عنوان دومین موزه این شهرستان نیز با داشتن سنگ نگاره هایی از نیاکان مردم آذربایجان از سلسله تیموریان، صفویان و سلجوقیان با اشکال مختلف قوچ های سنگی، صندوقچه ای و ایستاده، نقشی پررنگ در انتقال فرهنگ و تمدن دوران گذشته به نسل پرسشگر کنونی دارد.
این موزه در ششم شهریور سال ۱۳۸۱ افتتاح شده و مقبره موجود در آن متعلق به میرعبدالفتاح موسوی از علمای بزرگ مراغه بوده و در بوستان آقالار واقع است.
اثر تاریخی یخچال مرادیان یادگاری از دوره قاجاریه
در ضلع غربی رودخانه همیشه جاری صوفی چای مراغه یخچالی به غایت زیبا وجود دارد که به مرادیان مشهور بوده و یادگاری از دوران قاجاریه در گوشه ای از محلات باصفا و سرسبز این شهر است.
این یخچال به عنوان بنایی دست ساز، زمانی محل استفاده مردم این دیار از گنجینه ارزشمند آب گوارا و یخ های آن در فصل گرم تابستان بود و خنکای آن دل هر انسانی را صفا می بخشید.
مقبره اوحدی مراغهای؛ آرامگاه شاعر نامدار عصر ایلخانی
یکی از آثار معروف تاریخی و فرهنگی شهر مراغه؛ مقبره اوحدی مراغه ای است که محل دفن رکن الدین ابوالحسن مراغی مشهور به اوحدی مراغه ای، عارف و شاعر پارسی گوی نامدار دوره ایلخانی، صاحب مثنوی معروف جام جم است؛ که در میان باغ سرسبزی واقع شده است.
شیخ اوحد الدین اوحدی مراغه ای فرزند حسین اصفهانی در حدود سال ۶۷۰ هجری قمری در مراغه متولد شد و از جوانی انسانی عارف و وارسته بود و در علوم دینی و عرفانی به درجه کمال رسید.
این شاعر نامدار ابتدا صافی تخلص می کرد (همنام رودخانه مراغه) ولی بعدها تخلص خود را از نام استاد و مراد خویش؛ اوحدالدین کرمانی که از بزرگترین عرفای زمان خود بود گرفت و بر اساس برخی اسناد تاریخی و فرهنگی لسان غیب این شاعر را مراد و استاد خود عنوان می کرد.
در سال ۱۳۵۲ از سوی انجمن آثار ملی ایران، بنای جدیدی بر روی مقبره این شاعر نامدار احداث شده و سنگ مقبره قبلی را به موزه آرامگاه انتقال داده اند.
امامزادگان مراغه، زیارتگاه هایی برای عبادت و آیین های مذهبی
امامزادگان آرمیده در این شهرستان که از نسل ائمه معصومین (ع) بوده اکنون به محلی برای عبادت، راز و نیاز با پروردگار و برگزاری آیین های مذهبی بوده و هرساله هزاران نفر از شهرها و استان های همجوار برای زیارت این اماکن مقدس به این شهرستان سفر میکنند.
برگزاری آیین هایی از جمله عزاداری و سوگواری های حسینی و نیز اربعین حسینی با حضور هزاران عاشق اهل بیت عصمت و طهارت (ع) در این اماکن مقدس اجرا می شود.
آستان متبرکه امامزاده سیدمحمد (ع) در داخل شهر و خیابان امام خمینی (ره) مراغه واقع شده و شامل مجموعه زیارتی متشکل از مسجد امامزاده سید محمد، گنبدخانه و حوزه علمیه است.
بقعه شریف ایشان از احترام و اعتقاد خاص مردم برخوردار بوده و به اعتقاد اهالی شهر، مربوط به نوه ششم جعفر طیار و از نوادگان حضرت امیرالمومنین علی بن ابیطالب (ع) به نام سید محمد مشهور به عطاالله است.
آستان مقدس امامزداه سید ابراهیم (ع) از امامزادگان این شهرستان در پنج کیلومتری شرق مراغه در روستای چکان واقع شده است.
این بقعه از دیر باز مورد توجه و احترام خاص اهالی شهرستان مراغه بود و یکی از امامزاده های معروف و مشهور آذربایجان شرقی بوده و در تمام فصول سال زائرین برای زیارت مرقد مطهر از شهرستان های اطراف آن به این مکان مقدس می آیند.
در ایام محرم و صفر و روزهای ولادت و شهادت ائمه اطهار بقعه سید ابراهیم (ع) مملو از عاشقان عصمت و طهارت و ولایت می شود.
در اربعین حضرت امام حسین سید الشهداء علیه السلام بقعه امامزاده سید ابراهیم (ع) حال و هوای دیگری داشته به طوری که مسیر ۶ کیلومتری مراغه به بقعه امامزاده مسدود و تردد خودروها به سختی انجام می گیرد و این حضور خالصانه از اول صبح اربعین حسینی تا پاسی از شب ادامه دارد.
گفتهها حکایت از این دارد که این امامزاده معصوم نوه سوم امام موسی بن جعفر(ع) بوده که در موقع هجرت از سوی مدینه منوره به مشهد مقدس به دست مخالفان و دشمنان امامت و ولایت به شهادت می رسد و در این مکان دفن می شود.
تاریخ کشف قبر امامزاده سید ابراهیم (ع)به یکصد و هفتاد سال پیش برمی گردد.
کلیسای تاریخی مراغه
کلیسای هوانس مقدس یکی از کلیساهای ارامنه کاتولیک است و نام آن از اسم یکی از حواریون حضرت عیسی (ع) به نام 'یوحنا' گرفته شده که ارامنه به آن «هُوانس» میگویند؛ این کلیسا در داخل شهر مراغه واقع شده و تاریخ بنای آن را قرن پنجم و ششم میلادی میدانند.
بنای اصلی کلیسا بارها بر اثر عوامل مختلف تخریب شد و بنای فعلی در سال ۱۸۴۰ میلادی به ابتکار سردار سامسون خان و توسط معماران روسی و فرانسوی ساخته شد.
بنای این اثر تاریخی به صورت مستطیل با نمای آجری ساخته شده و ایوان آجری بنا به وسیله دو راه پله به برج ناقوس کلیسا که به صورت ستارهای ۱۶ضلعی است و ۱۲ متر ارتفاع دارد، راه مییابد.
برخلاف عرف رایج در کلیساسازی، این بنا دارای پلان مربع است.
این کلیسا در دوران حکومت ایلخانیان از موقعیت خاصی برخوردار بوده و دارای کلیساها و صومعههای متعدد بوده است.
زیباییهای طبیعی عروس سهند
مراغه به عنوان باغ شهری زیبا در دل طبیعت زیبای دامنه های سهند و کوه های سر به فلک کشیده خطه آذربایجان؛ جاذبه ای چشم نواز برای گردشگرانی است که از نقاط مختلف سفری ماندگار به این منطقه داشته اند.
آب و هوای مراغه معتدل متمایل به سرد و نسبتا مرطوب بوده و به دلیل قرارگرفتن این شهر در دامنه جنوبی سهند، رودخانههایی چون صوفیچای و مردقچای که از این کوهستان سرچشمه میگیرند، از داخل مراغه عبور کرده و در رونق و آبادانی شهر تاثیر بهسزایی داشتهاند.
اگر از فراز بلندی به شهر مراغه نگاه کنید شهر را ساختمانی در قلب یک باغ خواهید دید چراکه مراغه را بزرگترین باغ شهر ایران نیز لقب داده اند.
منطقه نمونه گردشگری غار هامپوئیل و دره گشایش
این منطقه با جاذبه های طبیعی، چشمه های آب درمانی و طبیعت بکر از مناطق مهم گردشگری در آذربایجان شرقی است.
غار کبوتر (هامپوئیل) در هشت کیلومتری جنوب شرق شهر مراغه و در نزدیکی روستای گشایش واقع شده که این غار و کوه های اطراف آن هم اکنون یک منطقه گردشگری محسوب می شود.
هر سال این غار به دلیل کوهستانی بودن و داشتن مناظر زیبای طبیعی، گردشگران زیادی را به سوی خود جذب می کند.
طبیعت بکر و جذاب دره گشایش مراغه در کنار همه زیبایی های خود دارای چشمه های آب معدنی است که تفرجگاهی مناسب برای گردشگری و مکانی برای درمان امراض پوستی محسوب می شود.
منطقه گردشگری حاشیه سد علویان و دهکده توریستی سواحل دریاچه آن به عنوان یکی از مناطق نمونه گردشگری آذربایجان شرقی بوده و از زیباترین نقاط خوش آب و هوای مراغه است.
روستاهای این منطقه که در شمال شهر مراغه و کنار دریاچه سد علویان واقع شده با چشم اندازی بی نظیر چشم هر بیننده ای را به خود خیره می کند و سالانه توریست های زیادی از این منطقه دیدن می کنند.
بهشت فسیلشناسان جهان
منطقه فسیلی مراغه در نوع خود به عنوان یکی از نادرترین سایت های دنیا از نظر فسیل پستانداران است که از سالها پیش مورد توجه مجامع علمی جهان قرار دارد.
فون مراغه به عنوان حلقه مفقوده فون فسیلی پستانداران جنوب آسیا، اطلاعات ارزشمندی از حیات و شرایط اقلیمی و روند تغییرات آن در اختیار می نهد، و به عنوان یک ژئوسایت، پتانسیل ژئوتوریسمی آن که میتواند موجب جذب گردشگران داخلی و خارجی با اهداف متنوع شود.
منطقه فسیلی مراغه در آذربایجان شرقی جزو مناطق پنج گانه فسیل مهره دار جهان محسوب می شود و در محدوده ای با وسعت بیش از ۳۰۰ کیلومتر با روند شمالی و جنوبی و ۵۰۰ کیلومتر با روند شرقی و غربی پخش شده است.
فسیلهای این منطقه قدمت هفت میلیون ساله این منطقه را به عنوان نخستین اثر ملی، طبیعی و فسیلی ایران بازگو میکنند.
در آخرین مطالعات انجام شده فسیل های اجداد ماموت، زرافه و آهو در این منطقه کشف شده است ، لایههای فسیلی موجود در مراغه مربوط به اواخر دوران نوزیستی زمینشناسی یعنی چهار تا هفت میلیون سال قبل هستند که با انجام کاوشهای علمی می توان اطلاعات بسیار دقیقی را از زندگی جانوران غول پیکر در این منطقه به دست آورد.
منطقه فسیلی مراغه به دلیل دارا بودن فسیل ماستادون و ماموتها(سنگوارههای پیش از تاریخ) دارای شهرت جهانی بوده و هم اکنون مورد حفاظت ویژه سازمان محیط زیست است.
بهشت فسیلی مراغه عنوانی است که از سوی فسیل شناسان به این منطقه داده شده است ، فسیلهای مهره دار مراغه از مدتها پیش نظر زمین شناسان را به خود جلب کرده است و از همین رو محققان زیادی از روسیه، آمریکا، فرانسه و ژاپن در این منطقه کار کردهاند.
چشمه آبهای معدنی مراغه؛ جاذبهای زیبا و طبیعی برای دوستداران طبیعت بکر
چشمه ایستی بلاغ یا (چشمه گرم) همانطور که از اسمش پیداست، آب گرم، با خواص درمانی و املاح معدنی بوده و این چشمه در چهار کیلومتری شرق مراغه و ۴۰۰ متری غرب روستای تازکند سفلی قرار گرفته است.
آب معدنی قره پالچیق در دامنه کوه سنجان در جنوب شهر مراغه قرار گرفته و این چشمه در فصل تابستان جهت استحمام مورد استفاده اهالی آبادیهای اطراف و شهر مراغه قرار میگیرد.
ساری سو ( آب زرد) چشمه معدنی ساری سو در چهار کیلومتری مراغه و در سه کیلومتری شمال غربی آبادی ورجوی در مسیر راه آبادی خانقاه قرار گرفته و این چشمه به اندازه ای زیباست که هر چشم هر بیننده ای در اولین نگاه به عظمت خالقش پی می برد.
چشمه معدنی شور سو چایباغی(آب شور) در هشت کیلومتری جنوب مراغه و درنزدیکی روستای زیبای چایباغی و ورجوی واقع شده و جاذبه ای طبیعی در این ناحیه است.
چشمه گشایش در نزدیکی روستای گشایش در ۱۴ کیلومتری جنوب شرقی مراغه و در دره گشایش واقع شده است.
در این دره دو چشمه آب معدنی وجود داشته که یکی از آنها در سمت جنوبی دره در زیر سنگهای آهکی که به صورت غار کوچکی درآمدهاند از زمین خارج میشود.
از نقاط دیگر این ناحیه آب و گاز از زمین خارج میشود و آب چشمه دیگر در قسمت شمالی دره از سوراخی در یک سنگ آهکی که به طرف رودخانه جلو آمده است با فشار و صدا به خارج میجهد. مقدار و فشار آب بعد از هر جهش کاهش مییابد و از نو جهش تکرار میشود. آب این چشمهها از نوع آبهای بیکربناته کلسیک و منیزیم است و حرارت آن ۲۵ درجه سانتیگراد و مزهاش کمی گزنده است.
سوغاتیهای مراغه؛ ارمغانی از عروس سهن
صابون مراغه، عسل مراغه، خشکبار مراغه، سجوق و باسلوق، صنایع دستی از جمله گلیم، فرش دستباف، تابلوفرش، قلم زنی، سفال و حکاکی روی نقره از جمله سوغاتی ها و ارمغان های ارزشمند از دیار مراغه برای گردشگران و مسافران است.
سالیان متمادی است که صابون سنتی مراغه در سبد سوغاتی این شهر بوده و توسط مسافران و گردشگرانی که به این شهر سفر می کنند در تمام نقاط کشور گسترده می شود.
یکی از امتیازات صابون مراغه شیمیایی نبودن مواد اولیه آن است و همین امتیاز توانسته سالها مشتریان خود را حفظ کند و حتی در ضرب المثل های ایران زمین نیز راه یابد.
عسل مراغه؛ غنی بودن مراغه از نظر مراتع کوهستانی و تنوع گلها به ویژه در مراتع سهند از عمده دلایل تولید زیاد و مرغوبیت عسل این شهرستان است.
خشکبار مراغه؛ شامل بادام کاغذی، گردو کاغذی، قیسی خشک، فندق، گردو خشک، کشمش، سبزه، برگه هلو، برگه زردآلو و به بیان دیگر میوههای خشک از قبیل میوههای فوق و آلو و آلوچه و آلبالو و زردآلوی خشک شده و در قدیم آن را میوه خشک گفته اند.
سجوق و باسلوق؛ یکی از عمده ترین سوغاتی ها و شیرینی های ارگانیک ایران زمین در این منطقه به حساب آمده و از مواد طبیعی از جمله شیره انگور و خشکبار تهیه می شوند.
صنایع دستی این عروس دیدنی است
صنعت فرش اصلی ترین صنعت در بیشتر نقاط آذربایجان از جمله مراغه محسوب می شود و در همین راستا این صنعت با دارا بودن هنرمندان زبردست در طراحی و بافت، پا به پای دیگر مراکز عمده فرش از جمله تبریز رشد داشته است. فرش مراغه در دو نوع ابریشمی و پشمی می باشد که بیشتر فرش ابریشم به خارج از کشور صادر می شود.
به دلیل برخوردار بودن مراغه از دیرینه تاریخی بسیار کهن صنعت سفالگری و کاشی کاری و سرامیک از زمان های دور و دراز در اینجا رواج داشت.
منبت کاران مراغه ای نیز پا به پای هنرمندان سایر شهرها قدم های قابل توجهی برداشته اند.
از طرف دیگر وجود چوب گردوی فراوان در این منطقه خود یکی از عوامل رونق این صنعت محسوب می شود که شکوه این هنر را با برپا کردن نمایشگاه های گوناگون به نمایش گذاشته اند.
با وجود این همه جاذبه عظیم و بکر گردشگری در زمینه های مختلف تاریخی، طبیعی، اجتماعی و فرهنگی؛ کهن شهر تاریخی مراغه همچون مغناطیسی گردشگران و عاشقان تاریخ، هنر و طبیعت را به سوی خود جذب می کند.
شهرستان مراغه با حدود ۵۱۵ اثر تاریخی و تپه های شناسایی شده جزو ۱۰ شهر دارای بافت غنی تاریخی و فرهنگی در کشور محسوب می شود که حدود ۳۰۰ اثر تاریخی آن در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
این شهرستان با حدود ۲۵۰ هزار نفر جمعیت در ۱۲۷ کیلومتری جنوب تبریز، مرکز استان آذربایجان شرقی واقع است.
برچسبها گردشگری آذربایجان شرقی مراغهمنبع: ایرنا
کلیدواژه: گردشگری آذربایجان شرقی مراغه گردشگری آذربایجان شرقی مراغه تاریخی و فرهنگی آذربایجان شرقی عنوان یکی اوحدی مراغه ای مراغه به عنوان کیلومتری جنوب برای گردشگران امامزاده سید مورد استفاده دوره ایلخانی تاریخی مراغه محسوب می شود واقع شده علاقه مندان فسیلی مراغه سید ابراهیم چشم نواز شهر مراغه عنوان یک ایران زمین شهر تاریخی اثر تاریخی واقع شده هجری قمری طبیعت بکر ساخته شده جاذبه ها هم اکنون ساخته شد قلعه ها کوه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۶۳۶۳۵۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
نوبت مرگ کورههای قاجاری رسیده است؟
برخی از مالکان ۱۱ کوره باقیمانده از ۸۰ کوره هافمان در جورقان در حال تخریب این آثار هستند تا استفاده متفاوتتر و پولسازتری از این کورهها کنند.
به گزارش هممیهن، جنس خاک و شیب زمین از مهمترین ویژگیهایی بود که این منطقه را مستعد شکلگیری بیشترین تعداد کورههای آجرپزی هوفمان در ایران کرد. اما بهمرور و با پیشرفت تکنولوژی و ورود برق به شهرها، نیروهای مکانیکی جایگزین نیروهای مکشی شدند و کار با کورهها برای مردم دیگر چندان بهصرفه نبود تا جایی که در دهه ۷۰ نهفقط به این دلیل، بلکه بهواسطه آسیبهای زیادی که به محیطزیست منطقه هم وارد کرده بودند، برای توقف فعالیت این کورهها مزید بر علت شد.
هرچند این کورهها در شهرهایی مانند بیرجند، میانه، قم، خرمآباد و حتی تهران امروزی هم ساخته شدند و هنوز هم تعدادی از آنها بهصورت پراکنده در نقاط مختلف کشور به چشم میخورد، اما اهمیت کورههای جورقان علاوه بر مجموعهبودن آنها، موقعیت قرارگیریشان در منطقه مهمی است که از دوره ساسانی موردتوجه بوده و شکارگاه بهرامگور است.
حالا برخی از مالکان ۱۱ کوره باقیمانده از آن ۸۰ کوره هافمان در جورقان، چشمشان به دنبال زمین باقیمانده از ارث پدری است تا اثر ملیشده شهرشان و بناهایی که میتواند با مالکیت آنها به هویت شهر تبدیل شوند را تخریب کنند و احتمالاً میخواهند استفاده متفاوتتری از زمینی کنند که حالا هر روز قیمتاش بالاتر میرود.
جورقانیها که چند سالی است اولین جمعه اردیبهشتماه هر سال را به نام شهرشان سند زدهاند و تلاش میکنند در آن روز با برگزاری جشنهایی بین مردم شهر تاریخ، هویت و زمین آباء و اجدادیشان را به جوانان و دیگر شهرها معرفی کنند، امسال با لودری مقابل یکی از کورههای هافمان مواجه شدند که در حال ریختن آجرهای کوره برای تخریب بود؛ آنهم از پایینترین نقطه.
به بهانه حفاظت از محیطزیستحسین زندی، فعال میراث فرهنگی همدان نخستین کسی است که کوره در حال تخریب را به چشم دید و حالا میگوید: «براساس طرحی که توسط استاندار در دولت قبلی اعلام شد، قرار بود ۲۰ هکتار از اراضی زمینهای جورقان که کورهها نیز در آن قرار میگرفتند را تملک کرده و طبق طرحی که از چند سال گذشته توسط «صاحب محمدیان منصور» یکی از اساتید معماری دانشگاه بوعلی همدان در دست بررسی است، با هویتبخشی به این کورهها، طرح اجرایی و منطقه بهعنوان ورودی استان همدان تعریف و معرفی شود، اما اکنون بهجای آن اقدامات، این کورهها در وضعیت بدی قرار گرفتهاند و احتمال تخریبشان وجود دارد.»
او با اشاره به ارتفاع حدود ۵۵ متری میلهای کورههای آجرپزی هوفمان در این منطقه، توضیح میدهد: «چیزی که ما به چشم دیدیم تخریب آجرهای کوره از پایینترین نقطه بود، آجرهای دور تا دور بدنه ساختمان کوره را با لودر ریخته بودند و لودر در حال کار بود که با شهردار جورقان به منطقه رسیده و این وضعیت را دیدیم.»
او با تاکید بر اینکه اگر در حالت طبیعی هم مالک این کوره اجازه تخریب جداره را داشت، قدم اشتباهی برداشته بود، میگوید: «وقتی یک ساختمان یا حتی مناره ۵۰ متری را از زیر تخریب کنید، قطعاً یک فاجعه رخ میدهد، چون کنندهی کار «بر شاخ بن نشسته و بن میبرد» این یعنی فاجعهای که در صورت ریزش کوره میتواند جان صدها نفر را بگیرد و حتی روی ساختمانهای دیگر بیفتد.»
به اعتقاد زندی، مالکان کورهها بهدلیل بالا رفتن قیمت زمین در این منطقه، تمایل دارند از ملک خود استفادهای درآمدزا داشته باشند و بههمیندلیل هم تصمیم به تخریب این آثار تاریخی میگیرند، آثار صنعتی و تاریخی مهمی که حدود دو دهه گذشته بهعنوان یک مجموعه از «کورههای هافمان» در فهرست آثار ملی کشور هم به ثبت رسیدهاند.
این فعال میراث فرهنگی با اشاره به مازوتسوزی در زمان فعالیت کورهها تا اواسط دهه ۷۰، میگوید: «ازیکسو برای جلوگیری از آلودگی زیاد محیطزیست منطقه، بهمرور فعالیت کورهها متوقف شدند و ازسویدیگر از حدود یکدهه بعد، سازمان صنعت، معدن و تجارت مجوز فعالیت کارخانههای سنگشکن، ماسهشویی و تولید بتن را در این منطقه صادر کرد، این کار نهتنها باعث تخریب تدریجی محیطزیست، پوشش گیاهی و جانوری این نقطه شد، بلکه ازسویدیگر با فعالیت این دست از کارگاهها و کارخانههای صنعتی آن هم درست کنار آثار تاریخی ریسک تخریب این دست از آثار تاریخی که حالا ویژگی میراث صنعتی بودن هم دارند را بالاتر میبرند.»
زندی موقعیت شهر جورقان را بهواسطه نهفقط مجموعه کورههای آجرپزیاش، بلکه بهدلیل قرارگیری چند اثر تاریخی دیگر در کنار این مجموعه بسیار مهم ارزیابی میکند و میگوید: «جورقان معرب شده «گوراوان» است، کلمهای که از داستانها و افسانههای عامیانه مردم منطقه تا امروز سینهبهسینه شنیده شده است.»
به گفته او، قدیمیهای منطقه روستای جورقان این منطقه را منتسب به شکارگاه بهرام گور میدانستند و بههمیندلیل آن را گوراوان مینامیدند.
این فعال میراث فرهنگی با اشاره به اینکه شهر جورقان از نظر تاریخی ارزشهای زیادی دارد، ادامه میدهد: «به نظر میرسد میراث فرهنگی به آنها توجه چندانی ندارد، چون علاوه بر مجموعه ۱۱ کوره هوفمان، در این منطقه یک کوره آجرپزی قدیمیتر که به روسها منتسب است، یکپل بهنام «سه چشمه» که فقط یکدریچه از آن باقی مانده و هفترشته قنات تاریخی که هنوز در فهرست آثار ملی به ثبت نرسیده، همچنین یکمحوطه تاریخی که بهطور مداوم توسط حفاران غیرمجاز در حال تخریب است، وجود دارد که هیچ توجهی به آنها نمیشود و میتوان گفت میراث فرهنگی نسبت به آنها منفعل است.»
کورهها باید احیاء شوندداود احمدی، شهردار جورقان، اما درباره مجموعه کورههای جورقان توضیحات دیگری میدهد. او میگوید: «در اولین جمعه اردیبهشتماه که طبق رسم هرساله توسط مدیریت شهری بهنام «روز جورقان» نامگذاری شده و جشنی برگزار میشود، در زمان بازدید از منطقه کورههای تاریخی، متوجه تخریب تدریجی این کوره شدیم که با اطلاع به متولیان مربوطه از ادامه کار جلوگیری شد. در همین راستا جلسهای با حضور میراث فرهنگی و مالکان کوره برگزار و به آنها اعلام شد که سریعاً وضعیت کوره تخریبشده را به حالت اولیه خود برگردانند؛ بنابراین طبق تفاهم انجامشده، قرار است در روزهای آینده این اقدام با حضور کارشناسان میراث فرهنگی صورت گیرد.»
او با اشاره به اینکه «میلهای کوره جورقان» از نظر جغرافیایی در محدوده مدیریت شهری این شهر قرار ندارند، میگوید: «بهعنوان یکبومی شهر جورقان همه تلاش خود را برای نجات این آثار تاریخی بهکار میبرم، تاکنون نیز در برنامهریزیهای انجامشده، تلاش کردهایم تا میلهای کورهای، هویت شهر باشند و با نورپردازی آنها در مناسبتهای ملی و مذهبی و متصاعدشدن رنگهایی از دودکشها که به آثار تاریخی و محیطزیست آسیبی وارد نمیکنند، نگاهها را برای احیاء و حفاظت از این آثار بهتر کنیم، بههمیندلیل هم از چندماه گذشته درحال پیگیری و صحبت با مالکان برای کاربریهای متفاوت و فرهنگی در این کورهها هستیم.»
شهردار شهر جورقان با اشاره به بررسیها و پژوهشهایی که یکی از اساتید و دانشجویان گروه معماری دانشگاه بوعلی همدان روی کورهها انجام دادهاند و تلاش برای رسیدن به کاربریهای مناسب این کورهها دارند، ادامه میدهد: «بهعنوان مدیریت شهری موظف به روشنکردن وضعیت بناهای تاریخی شهری هستیم، دراینزمینه نیز باید مالکان را در فرآیند این طراحیها قرار دهیم.»
او معتقد است: «اگر مالکان احساس کنند کورهها قابل استفاده نیستند یا ثبتملی آن باعث تغییر و پایینآمدن قیمت ملکشان میشود یا حتی حریم میراثی باعث کاهش استفاده از ملکشان است، باید برای احیای این کورهها برنامهریزی کنیم و نشان دهیم که ثبتملی کورهها میتواند برایشان یک امتیاز باشد و مالکان بتوانند با دادن تسهیلاتی مناسب از فضاهای خود بهعنوان مراکز بومگردی، خدماتی و گردشگری درآمدزا استفاده کنند.»
احمدی ادامه میدهد: «با وجود همه این اتفاقات باید این واقعیت را بپذیریم که در زمان فعالبودن کورهها، اگر مالکانشان در قید حیات هم نبودند، شریک یا وارثان این بناهای درآمدزا اجازه تعطیلی کورهها را نمیدادند و اقتصادشان همچنان فعال بود، اما با تعطیلشدن کامل کورهها این ساختمانها نیز از «حیز انتفاع» خارج شدند و بهمرور مالکان و وارثانشان که معمولاً تعدادشان هم بهمرور بیشتر میشود، نسبت به وضعیت آنها بیتفاوتتر شدند، حالا این شرایط باعث به وجود آمدن فرآیندهای حقوقی پیچیدهتری برای رسیدگی به وضعیت این کورهها شده است و در مرحله نخست باید رضایت همه مالکان و وارثان ۱۱ کوره را جلب کنیم تا بتوانیم بهمرور آنها را احیاء و باز زندهسازی کنیم.»
بااینهمه، اما او به تبدیل کاربری دو کوره به گلخانه یا زمین کشاورزی در طول چندسال گذشته اشاره میکند و میگوید: «دستکم این کاربریها باعث از بین رفتن آشفتگی بصری و محیطی شده و تا حدودی این ساختمانها را از تخریب کامل یا تبدیلشدن به زبالهدانی نجات دادهاند؛ وضعیتی که امروزه به یکی از مهمترین چالشهای این منطقه تبدیل شده است.»
شهردار شهر جورقان همچنین به مرمت یکی دیگر از آثار تاریخی این شهر اشاره میکند و میگوید: «حمام تاریخی این شهر در یکی از مناطق شهر که حدود ۲۵ سال قبل تعطیل شد و ۱۰ سال بعد در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید، تا همین یکی، دو سال قبل کاملاً از یاد رفته بود، اما با طراحی و باز زندهسازی این بنای تاریخی، در تلاشیم آن را تا حدودی به کاربری اولیه خود یعنی یک مرکز آبدرمانی تبدیل کنیم.»
قرار بود کورهها نماد ورودی شهر شوندصاحب محمدیانمنصور، محقق و مدیر گروه معماری دانشگاه بوعلی سینا که همراه دانشجویانش کار مطالعه و بررسی کورههای آجرپزی شهر جورقان را برعهده دارند، هم درباره وضعیت این کورهها توضیح میدهد. این استاد دانشگاه با اشاره به زمان ساخت کورههای هافمان در این منطقه از استان همدان میگوید: «با گسترش ساخت کورههای آجرپزی در ایران از دوره قاجار، باتوجه به موقعیت آب، خاک و زمین مناسب در جورقان امروزی، ساخت این کورهها در شمال شهر همدان هم گسترش یافت.»
او با بیان اینکه به کورههای «هافمان» یا «هوفمن» آتش رونده میگویند و از نظر عملکرد و تکنولوژی یک گام از کورههای روسی بالاتر است، ادامه میدهد: «ویژگی جالب این کورهها علاوه بر دودکش بلند ۵۰ متری آن و قطر سهمتری در قسمت بالاتر که عملکرد دودکش دارد و قطر پنجمتری در پایین بدنه، تعداد اتاقهایی است که بهشکل لوبیا در پایین کورهها و روی زمین ساخته میشدند، حدود ۲۰ اتاق پایین بدنه و در پلان بیضیشکل ساخته میشد و یک خط را تشکیل میداد، اتاقها از یکدیگر جدا بوده و با تقسیمبندی آنها در مجموعههای سه اتاقی، داخل آنها خشت چیده میشد، در ادامه دهانه را گِل میگرفتند، آتش را در نقاط مخصوصی میگذاشتند تا بهصورت یکسان به سه اتاق حرارت دهد و در ادامه سراغ مجموعه اتاقهای بعدی میرفتند و بهترتیب در کل سال این فرآیند انجام میشد.»
این پژوهشگر با اشاره به خاصیت فیزیکی کورهها که مکش دود را انجام میدادند و بهعنوان نقطه تهویه هوا استفاده میشدند، اضافه میکند: «فعالیت این کورهها باتوجه به آسیبی که برای محیطزیست از نظر خاک و هوا داشتند، در اواسط دهه ۷۰ متوقف میشود.»
محمدیانمنصور با بیان اینکه امروز مالکان کورهها، این ساختمانها را یک عنصر مزاحم در درآمدزایی خود میدانند، میگوید: «در چندسال گذشته با بررسیهای انجامشده، طرحی برای این منطقه تهیه شد تا باتوجه به ویژگیهای تاریخی فوقالعاده خاص آن، کورهها بهعنوان یک مجتمع توریستی در ورودی شهر همدان تجهیز و بهعنوان نماد ورودی شهر معرفی شوند.»
او ادامه میدهد: «اگر دستگاههای متولی دولتی بتوانند به مالکان این بناهای تاریخی مهم کمک کنند، این میراث قاجارها و حتی پهلوی، یک نشان مهم از میراث صنعتی همدان را میتوانند ارائه دهند، آن هم در منطقهای که بهواسطه ویژگیهای جغرافیایی و افسانهای مطرحشده درباره آن میتواند گردشگران زیادی را به سمت خود جلب کند.»
او با اشاره به اینکه حتی یکی از کورهها دو مجموعه اتاق یعنی حدود ۴۰ اتاق دارد، میگوید: «اگر در زمان امروزی بخواهیم یکی از این کورهها را از نو بسازیم نیاز به اعتباری میلیاردی خواهیم داشت، پس چرا وقتی چنین سرمایهای در اختیار داریم، از آن بهدرستی استفاده نکنیم؟»
کورهها باید نورپردازی شونداین پژوهشگر، به کاربریهایی که کشورهای دیگر از این میراث صنعتی دارند، اشاره میکند: «یککوره دوره هافمان در انگلیس امروزه به موزه میراث صنعتی تبدیل شده و در نمونه دیگر در استرالیا یکی از این کورهها را به اقامتگاهی توریستی تبدیل کردهاند، چیزی که ما امروز در سراسر کشور نمونههای زیادی از آن داریم، اما نهتنها بخشی از آنها تخریب شدهاند بلکه بقیه نیز به حال خود رها شدهاند.» به گفته او، کورهها در دو طرف جاده تهران به همدان قرار گرفتهاند، از فاصله ۵۰ متری تا ۵۰۰ متری جاده و با فاصله ساخته شدهاند که چهار کوره نزدیک به جاده و بقیه در فاصلههای ۳۰۰ تا ۴۰۰ متری با یکدیگر هستند.»
این مدرس دانشگاه با اشاره به حجم ورودی مسافران به غرب کشور بهخصوص در زمان پیک سفر مانند نوروز و روزهای منتهی به اربعین میگوید: «مسیر حجم زیادی از مسافرانی که بهسمت غرب کشور میروند، از جاده منتهی به جورقان است، جایی که ارائه خدمات گردشگری مناسب گاهی میتواند مسافران را به داخل شهر هم بکشاند، ایجاد مراکزی که خدمات گردشگری و تفریحی ارائه دهند، از اقامتی گرفته تا تجاری و موزه نهتنها میتواند به درآمدزایی در شهر منجر شود، بلکه مهاجرت معکوس را هم به ارمغان میآورد.»
او ادامه میدهد: «همه این مسائل تاریخی و جغرافیایی نشان میدهد، منطقه استعداد زیادی برای جذب گردشگر دارد، فقط کافی است در گام اول کورهها بهخصوص برای شب، نورپردازی شوند و در مراحل بعدی سرمایهگذاری وارد کار شوند تا بتوانند کاربری مناسبی به این کورهها بدهند.»
او با اشاره به تاسیس گلخانه توسط مالکان دو کوره از این مجموعه کورهها در گذشته، میگوید: «مالکان کورهها در برزخ قرار گرفتهاند، آنها نمیدانند با ملک خود باید چه کنند؟ این شرایط میطلبد تا فعالان اقتصادی و فرهنگی، جامعه دانشگاهی، میراث فرهنگی و حتی شهرداری در احیای این کورهها آغاز یک فعالیت اقتصادی بهصرفه در آنها تلاش کنند.»
محمدیانمنصور، همچنین به ایجاد برکههای مصنوعی متفاوت در نزدیکی کورهها اشاره میکند که بهدلیل فعالیت کارخانههای ماسهشویی شکل گرفتهاند: «بهدلیل بالا آمدن سطح آبهای زیرزمینی و برداشت خاک از منطقه، این برکهها ایجاد شدهاند و حتی گاهی در طول سال به زیستگاه پرندگان مهاجر تبدیل میشوند؛ اتفاقی که خود آن میتواند به جاذبههای گردشگری منطقه کمک کند.»